Μουσεία προσβάσιμα σε όλα τα παιδιά! (18/10/2024)

 

Τα μουσεία σήμερα αναγνωρίζουν τον εκπαιδευτικό και τον κοινωνικό τους ρόλο απέναντι σε όλους τους επισκέπτες και την ευρύτερη κοινωνία. Οφείλουν να αποτελούν χώρους επικοινωνίας, έμπνευσης και δημιουργίας για όλα τα μέλη του κοινωνικού συνόλου χωρίς αποκλεισμούς. Τα μουσεία σήμερα αναζητούν τρόπους για την άρση των εμποδίων που δυσκολεύουν τη φυσική και διανοητική πρόσβαση των μεγάλων αλλά και των μικρών επισκεπτών τους, με στόχο οι συλλογές και γενικότερα οι υπηρεσίες τους να γίνουν πιο ελκυστικές για όλους.

 

Ολοένα και περισσότερα μουσεία στο εξωτερικό παρέχουν προσβάσιμα προγράμματα για παιδιά με αναπηρία και τις οικογένειες τους, τα οποία υλοποιούνται σε ώρες περιορισμένης επισκεψιμότητας και με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχει αισθητηριακή επιβάρυνση στα παιδιά. Οι δραστηριότητες που προσφέρονται εστιάζουν κυρίως στην απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων και φυσικά στην ψυχαγωγία των παιδιών. Η επίσκεψη σε ένα μουσείο μπορεί να συμβάλλει στη θετική σχέση γονέα και παιδιού με αναπηρία και στην απόκτηση θετικών εμπειριών μέσω των κατάλληλα σχεδιασμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δράσεων.

 

Ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση του Παιδικού Μουσείου του Brooklyn (Brooklyn Children’s Museum) που διαθέτει αίθουσα αισθητηριακής ολοκλήρωσης, η οποία βρίσκεται σε ξεχωριστό χώρο. Η αίθουσα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ανεξάρτητα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα του μουσείου ή την περιήγηση στην έκθεση. Η αίθουσα αυτή παρέχει στα παιδιά τη δυνατότητα να χαλαρώσουν όταν το χρειαστούν και ταυτόχρονα να ενεργοποιήσουν τις αισθήσεις τους διερευνώντας το περιβάλλον.

 

Αρκετά μουσεία στο εξωτερικό διαθέτουν κοινωνικές ιστορίες στους ιστοχώρους τους, με στόχο την προετοιμασία και τη διευκόλυνση της επίσκεψης των παιδιών. Οι κοινωνικές ιστορίες συμβάλλουν στην εξοικείωση με τον χώρο του μουσείου και το περιεχόμενο της επίσκεψης, παρέχοντας πληροφορίες για όλα τα στάδια της επίσκεψης.

 

Τα αποτελέσματα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά με αναπηρία, με ή χωρίς τους γονείς τους, είναι ενθαρρυντικά! Το πρόγραμμα που υλοποιήθηκε στο Columbia Museum of Art και απευθυνόταν σε παιδιά με αυτισμό με τις οικογένειες τους είχε πολύ σημαντικά οφέλη για τα παιδιά, αλλά και για τους γονείς. Σύμφωνα με την έρευνα που υλοποιήθηκε,  το πρόγραμμα αύξησε τις γνώσεις των παιδιών και ενθάρρυνε την κοινωνική τους αλληλεπίδραση σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Οι γονείς των παιδιών διατύπωσαν θετικά σχόλια για το πρόγραμμα, επισημαίνοντας ότι τα παιδιά τους παρουσίασαν βελτίωση στις κινητικές και κοινωνικές τους δεξιότητες, ενώ οι ίδιοι διεύρυναν τις γνώσεις τους και απέκτησαν αυτοπεποίθηση μέσω της συμμετοχής τους στις δραστηριότητες.

 

Αυτό που κινητοποιεί τις οικογένειες παιδιών με αναπηρία να επισκεφθούν ένα μουσείο είναι κυρίως η ευχαρίστηση και η μάθηση, η απόκτηση εμπειριών και η κοινωνική συνύπαρξη. Η επιτυχημένη επίσκεψη ορίζεται με βάση την ευχαρίστηση, την ηρεμία, τη μάθηση, την εξασφάλιση ικανού χρόνου για να δουν όλοι αυτά που θέλουν και την ομαδική συμμετοχή, όπου κάθε μέλος της οικογένειας θα βρει κάτι ενδιαφέρον να κάνει.

 

Όμως, οι οικογένειες παιδιών με αναπηρία συχνά συναντούν εμπόδια κατά την επίσκεψη σε ένα μουσείο. Συχνές δυσκολίες είναι η έλλειψη αποδοχής, το μη καταρτισμένο προσωπικό, η απαίτηση για συμμόρφωση στις κοινωνικές νόρμες του μουσείου και η συμπεριφορά των άλλων επισκεπτών.

 

Στην Ελλάδα, γίνονται προσπάθειες από τα μουσεία με στόχο την προσβασιμότητα των παιδιών με αναπηρία και των οικογενειών τους στα εκπαιδευτικά προγράμματα και στις εκθέσεις. To Ελληνικό Μουσείο Πληροφορικής είναι το πρώτο αισθητηριακά προσβάσιμο μουσείο για άτομα με αυτισμό. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης διαθέτει στον ιστοχώρο του ένα φυλλάδιο κοινωνικής ιστορίας για την προετοιμασία της επίσκεψης, το οποίο διατίθεται και σε έντυπη μορφή στην είσοδο του Μουσείου. Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης προσφέρει εκπαιδευτικά προγράμματα ειδικά σχεδιασμένα για παιδιά και εφήβους με αυτισμό και το Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή πραγματοποίησε εικαστικά εργαστήρια για ομάδες παιδιών με αναπηρία.

 

Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), από το σχολικό έτος 2022-2023, υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα για ειδικά σχολεία. Το ΕΜΣΤ σε συνεργασία με τον Οργανισμό TheHappyAct, πραγματοποίησε το ειδικά διαμορφωμένο εργαστήριο «Ψηφιακοί θησαυροί», βασισμένο στη χρήση ψηφιακών μέσων, το οποίο απευθυνόταν σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες (12-22 ετών) με αυτισμό. Επιπλέον, το Μουσείο συμμετείχε στην Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό με δράσεις ένταξης που στόχο είχαν τη συμπερίληψη των επισκεπτών με αναπηρία. Τέλος, το ΕΜΣΤ διαθέτει στον ιστοχώρο του οδηγό, χάρτη και σήμανση αισθητηριακής προσβασιμότητας για παιδιά με αυτισμό και τους γονείς τους, ενώ είναι διαθέσιμη και η εικονική περιήγηση στους χώρους του μουσείου.

 

 

Το κείμενο μας το έστειλε η Χρυσή Β.
εγγεγραμμένο μέλος στην πλατφόρμα της Paramana.